کد مطلب:223887 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:120
دستور غذائی
و بخور چیزهای بارد و سرد را در تابستان و زمان گرمی هوا، و در زمستان آنچه گرم است و حرارت دارد از آنها بخور، و چیزی كه بارد و سرد است در زمستان نخور، و آنچه حرارت دارد از غذاها در تابستان مخور، زیرا كه باعث فاسد شدن معده و بدن می شود.
«و اما در فصل پائیز و بهار كه زمان معتدل است» از غذاهای معتدل در حرارت و برودت و در سردی و گرمی بخور، نه از آنچه بسیار گرم است و زیاده سرد است، و آنچه می خوری بقدر قوت و میل و اشتهای خودت بخور بدون زیاده و نقصان، چنانكه سابقا اشاره كردم برای تو، و در وقت خوردن طعام ابتدا و شروع بكن بغذاهای لطیف، و آنچه بزودی تحلیل و هضم می شود، و آنچه دیر هضم می شود و ثقیل است آنرا در آخر غذا بخور، زیرا كه اگر دیر هضم را اول بخوری و زود هضم را در آخر بخوری پس از آن غذائیكه زود هضم است اول هضم شود، و آنچه دیر هضم است در پائین می ماند، و این سبب فساد معده و بدن می شود، بخلاف آنچه زود هضم در اول باشد، و دیر هضم در آخر غذاء صرف بشود بهتر است.
و آنچه می خوری بقدر عادت بخور و باندازه ی طاقت و نشاط و میل و اشتهای خودت بوده باشد، و واجب است كه در هر روز یك مرتبه غذا بخوری، وقتی كه از روز هشت ساعت بگذرد، و یا آنكه در هر دو روز سه مرتبه بخوری، یك مرتبه اول روز و یك مرتبه در آخر روز و مرتبه سیم در روز دوم بعد از گذشتن هشت ساعت از آن می خوری و بعد از آن بشام خوردن محتاج نمی شوی و هكذا همیشه چنین رفتار می كنی و جد بزرگوار من حضرت رسول خدا بپدرم حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام چنین امر فرموده كه یك روز یك مرتبه و دو روز دیگر دو مرتبه بخورد و باید بوده باشد خوردن تو درین مرتبه ها كه گفتم بقدر آنچه زیاده و نقصان نباشد، و دست بردار از طعام در حالتیكه هنوز اشتهای آن را داری.
«و باید تو آن شراب كه بعد از این برای تو وصف و تعریف می كنم بخوری اما بعد از خوردن طعام و در اثر آن نه قبل از آن و نه بسیار بعد از آن.
و الان ذكر می كنم برای تو آنچه را كه سزاوار است ذكر آن از تدبیر فصول سال، و ماههای رومیه ای كه در سال واقع می شود از خوردنیها و آشامیدنیها در هر ماه و آنچه از آن اجتناب باید
[ صفحه 298]
كرد در آن ماهها و كیفیت حفظ صحت بدن و مزاج از گفته های گذشتگان از حكما و بعد از آن بیان می كنم بر قول حضرات ائمه علیهم السلام در صفت شرابی كه خوردن آن حلال است، و بعد از طعام باید خورد.
1 - هنگام غذا خوردن باید ابتدا غذای سبك و رقیق بخورید آنگاه غذاهای سنگین و بطی ء الهضم.
2 - در فصل بهار گوشت های لطیف و تخم مرغ نیم پخته بخورید و از خوردن پیاز و ترشی پرهیز كنید، موقع خوردن مسهل در فصل بهار است. در آخر بهار چیزهای شور و گوشت گاو و شیر بخورید.
3 - در ماه اول تابستان سبزیهای سرد مثل كاسنی و خرفه و شیرخشت و میوه های تر و گوشت گوساله دوساله و گوشت مرغ و تیهو و دراج و ماهی تازه بی نمك و شیر بخورید و از بوئیدن و استعمال مشك و عبیر خودداری كنید كه سبب درد چشم و زكام می شود میوه های تر دافع گرمی هواست و شیر و ماست هم حرارت را تعدیل می كند.
4 - در ماه دوم تابستان هر بامداد ناشتا آب سرد بنوشید و از دویدن و ورزش و ارتكاب عملیات دشوار خودداری كنید.
5 - در ماه اول پائیز خیار و خربزه نخورید و در ماه آخر پائیز كرفس و نعناع و تره و تره تیزك نخورید.
6 - در ماه دوم زمستان بامدادان ناشتا آب گرم بنوشید و فصد ابیض كنید و كرفس و تره تیزك و تره بخورید و هر بامداد استحمام كنید و روغن بر خود بمالید و سر نتراشید و ماهی تازه و شیر بخورید و ورزش بسیار بكنید.
7 - قدرت و استقامت بدن مربوط بخواب است ابتدای خواب بپهلوی راست و سپس چپ بخوابید.
8 - توقف زیاد در مستراح سبب مرض داء الفیل و ورم پا از زانو بپائین می شود.
9 - شبها زود نخوابید بلكه دو ساعت پس از صرف شام بیدار باشید.
10 - دندان زیاد مسواك نمائید تا لثه اش چرك نگیرد و سست نگردد و برای سفیدی دندان كف دریا و نمك تركی را متساوی الوزن بگیرید و بكوبید و هر روز بر دندان بمالید.
[ صفحه 299]
11 - زندگی انسان چهار دوره دارد دوره ی اول تا 15 سالگی كه دوره طراوت و غلبه خون بر بدن است دوره دوم از 15 تا 35 سالگی كه صفرا بر بدن غلبه می كند و قویترین ادوار حیات است دوره سوم از 35 سالگی است كه در این دوره سودا بر بدن غلبه دارد و زندگی انسان آمیخته با حكمت و دانش و تدبیر و درستی فكر می شود دوره چهارم از 60 سال به بالا می باشد كه بلغم بر بدن غلبه می كند در این دوره بدن رو بلاغری و تباهی و فساد و حافظه رو بضعف و موی بدن رو بكمی و حسن انسان رو بزشتی می نهد.
12 - انار ترش و شیرین سبب تقویت خون و بدن است.
13 - تخم مرغ را با ماهی نخورید زیرا تولید نقرس و فلج و بواسیر و درد دندان می كند.
14 - خوردن تخم مرغ زیاد مرض سپرز و تولید باد در معده می گردد.
15 - با معده پر به حمام نروید زیرا مرض قلبی تولید می كند.
16 پس از خوردن ماهی با آب سرد شستشو نكنید زیرا مفلوج می شوید.
17 - گوشت نیم پخته نخورید زیرا كرم معده تولید می شود.
18 - آب سرد پس از غذای گرم نخورید زیرا سبب ضعف دندان می شود.
19 - با آبی كه با آفتاب گرم شده باشد خود را مشوئید زیرا مبتلا به مرض می شوید.
20 - بول را نگاه ندارید تا مبتلا به سنگ مثانه نشوید.
21 - روی غذا آب ننوشید تا معده فاسد نگردد و اگر بنوشید علاوه بر فساد رگها مواد غذائی را نمی توانند از معده بگیرند و غذا و معده هر دو خام می شوند.
22 - مویز ناشتا هفت عدد بخورید كه برای تقویت حافظه خوبست.
23 - عسل را با زنجبیل پرورده بخورید تا حافظه قوی گردد.
24 - ریشه هلیله را با نبات بخورید برای تقویت عقل خوبست.
25 - مداومت در خوردن عسل هر بامداد زمستان ممانعت از ابتلاء بزكام می كند.
26 - گل نرگس ببوئید تا مبتلا بزكام نشوید.
27 - مداومت در خوردن یك عدد خیار در ایام گرم تابستان مانع زكام است.
28 - در تابستان در آفتاب ننشنید زیرا مبتلا به زكام خواهید شد.
29 - مبتلایان بسردرد و ذات الجنب در تابستان ماهی تازه بخورند نافع است.
[ صفحه 300]
30 - مداومت برخوردن سیر در هر هفته یك مرتبه مانع از این است كه بارها ببدن گزند رساند.
31 - یكی از طرق مهم جلوگیری از بلغم معاشرت با زنان و خوابیدن در آفتاب و استحمام بسیار و اجتناب از خوردن غذاهای سرد و معجونهای تند است.
32 - یكی از طرق مهم جلوگیری از صفرا خوردن چیزهای سرد و راحتی و آسایش و دیدار محبوب است.
33 - شخص مسافر لازم است در حین مسافرت آب غوره و آب سركه و زیتون خام بخورد.34 - بهترین آبها آب چشمه ایست كه سرچشمه اش از سمت شرق بیرون آید و سبك و سفید و شفاف باشد و سرچشمه ایست كه سرچشمه اش در كوه باشد و آب برف و تگرگ برای بدن مضر است ولی آب چاه اگر جریانش دائمی و طعمش شیرین.
«و اما در فصل پائیز و بهار كه زمان معتدل است» از غذاهای معتدل در حرارت و برودت و در سردی و گرمی بخور، نه از آنچه بسیار گرم است و زیاده سرد است، و آنچه می خوری بقدر قوت و میل و اشتهای خودت بخور بدون زیاده و نقصان، چنانكه سابقا اشاره كردم برای تو، و در وقت خوردن طعام ابتدا و شروع بكن بغذاهای لطیف، و آنچه بزودی تحلیل و هضم می شود، و آنچه دیر هضم می شود و ثقیل است آنرا در آخر غذا بخور، زیرا كه اگر دیر هضم را اول بخوری و زود هضم را در آخر بخوری پس از آن غذائیكه زود هضم است اول هضم شود، و آنچه دیر هضم است در پائین می ماند، و این سبب فساد معده و بدن می شود، بخلاف آنچه زود هضم در اول باشد، و دیر هضم در آخر غذاء صرف بشود بهتر است.
و آنچه می خوری بقدر عادت بخور و باندازه ی طاقت و نشاط و میل و اشتهای خودت بوده باشد، و واجب است كه در هر روز یك مرتبه غذا بخوری، وقتی كه از روز هشت ساعت بگذرد، و یا آنكه در هر دو روز سه مرتبه بخوری، یك مرتبه اول روز و یك مرتبه در آخر روز و مرتبه سیم در روز دوم بعد از گذشتن هشت ساعت از آن می خوری و بعد از آن بشام خوردن محتاج نمی شوی و هكذا همیشه چنین رفتار می كنی و جد بزرگوار من حضرت رسول خدا بپدرم حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام چنین امر فرموده كه یك روز یك مرتبه و دو روز دیگر دو مرتبه بخورد و باید بوده باشد خوردن تو درین مرتبه ها كه گفتم بقدر آنچه زیاده و نقصان نباشد، و دست بردار از طعام در حالتیكه هنوز اشتهای آن را داری.
«و باید تو آن شراب كه بعد از این برای تو وصف و تعریف می كنم بخوری اما بعد از خوردن طعام و در اثر آن نه قبل از آن و نه بسیار بعد از آن.
و الان ذكر می كنم برای تو آنچه را كه سزاوار است ذكر آن از تدبیر فصول سال، و ماههای رومیه ای كه در سال واقع می شود از خوردنیها و آشامیدنیها در هر ماه و آنچه از آن اجتناب باید
[ صفحه 298]
كرد در آن ماهها و كیفیت حفظ صحت بدن و مزاج از گفته های گذشتگان از حكما و بعد از آن بیان می كنم بر قول حضرات ائمه علیهم السلام در صفت شرابی كه خوردن آن حلال است، و بعد از طعام باید خورد.
1 - هنگام غذا خوردن باید ابتدا غذای سبك و رقیق بخورید آنگاه غذاهای سنگین و بطی ء الهضم.
2 - در فصل بهار گوشت های لطیف و تخم مرغ نیم پخته بخورید و از خوردن پیاز و ترشی پرهیز كنید، موقع خوردن مسهل در فصل بهار است. در آخر بهار چیزهای شور و گوشت گاو و شیر بخورید.
3 - در ماه اول تابستان سبزیهای سرد مثل كاسنی و خرفه و شیرخشت و میوه های تر و گوشت گوساله دوساله و گوشت مرغ و تیهو و دراج و ماهی تازه بی نمك و شیر بخورید و از بوئیدن و استعمال مشك و عبیر خودداری كنید كه سبب درد چشم و زكام می شود میوه های تر دافع گرمی هواست و شیر و ماست هم حرارت را تعدیل می كند.
4 - در ماه دوم تابستان هر بامداد ناشتا آب سرد بنوشید و از دویدن و ورزش و ارتكاب عملیات دشوار خودداری كنید.
5 - در ماه اول پائیز خیار و خربزه نخورید و در ماه آخر پائیز كرفس و نعناع و تره و تره تیزك نخورید.
6 - در ماه دوم زمستان بامدادان ناشتا آب گرم بنوشید و فصد ابیض كنید و كرفس و تره تیزك و تره بخورید و هر بامداد استحمام كنید و روغن بر خود بمالید و سر نتراشید و ماهی تازه و شیر بخورید و ورزش بسیار بكنید.
7 - قدرت و استقامت بدن مربوط بخواب است ابتدای خواب بپهلوی راست و سپس چپ بخوابید.
8 - توقف زیاد در مستراح سبب مرض داء الفیل و ورم پا از زانو بپائین می شود.
9 - شبها زود نخوابید بلكه دو ساعت پس از صرف شام بیدار باشید.
10 - دندان زیاد مسواك نمائید تا لثه اش چرك نگیرد و سست نگردد و برای سفیدی دندان كف دریا و نمك تركی را متساوی الوزن بگیرید و بكوبید و هر روز بر دندان بمالید.
[ صفحه 299]
11 - زندگی انسان چهار دوره دارد دوره ی اول تا 15 سالگی كه دوره طراوت و غلبه خون بر بدن است دوره دوم از 15 تا 35 سالگی كه صفرا بر بدن غلبه می كند و قویترین ادوار حیات است دوره سوم از 35 سالگی است كه در این دوره سودا بر بدن غلبه دارد و زندگی انسان آمیخته با حكمت و دانش و تدبیر و درستی فكر می شود دوره چهارم از 60 سال به بالا می باشد كه بلغم بر بدن غلبه می كند در این دوره بدن رو بلاغری و تباهی و فساد و حافظه رو بضعف و موی بدن رو بكمی و حسن انسان رو بزشتی می نهد.
12 - انار ترش و شیرین سبب تقویت خون و بدن است.
13 - تخم مرغ را با ماهی نخورید زیرا تولید نقرس و فلج و بواسیر و درد دندان می كند.
14 - خوردن تخم مرغ زیاد مرض سپرز و تولید باد در معده می گردد.
15 - با معده پر به حمام نروید زیرا مرض قلبی تولید می كند.
16 پس از خوردن ماهی با آب سرد شستشو نكنید زیرا مفلوج می شوید.
17 - گوشت نیم پخته نخورید زیرا كرم معده تولید می شود.
18 - آب سرد پس از غذای گرم نخورید زیرا سبب ضعف دندان می شود.
19 - با آبی كه با آفتاب گرم شده باشد خود را مشوئید زیرا مبتلا به مرض می شوید.
20 - بول را نگاه ندارید تا مبتلا به سنگ مثانه نشوید.
21 - روی غذا آب ننوشید تا معده فاسد نگردد و اگر بنوشید علاوه بر فساد رگها مواد غذائی را نمی توانند از معده بگیرند و غذا و معده هر دو خام می شوند.
22 - مویز ناشتا هفت عدد بخورید كه برای تقویت حافظه خوبست.
23 - عسل را با زنجبیل پرورده بخورید تا حافظه قوی گردد.
24 - ریشه هلیله را با نبات بخورید برای تقویت عقل خوبست.
25 - مداومت در خوردن عسل هر بامداد زمستان ممانعت از ابتلاء بزكام می كند.
26 - گل نرگس ببوئید تا مبتلا بزكام نشوید.
27 - مداومت در خوردن یك عدد خیار در ایام گرم تابستان مانع زكام است.
28 - در تابستان در آفتاب ننشنید زیرا مبتلا به زكام خواهید شد.
29 - مبتلایان بسردرد و ذات الجنب در تابستان ماهی تازه بخورند نافع است.
[ صفحه 300]
30 - مداومت برخوردن سیر در هر هفته یك مرتبه مانع از این است كه بارها ببدن گزند رساند.
31 - یكی از طرق مهم جلوگیری از بلغم معاشرت با زنان و خوابیدن در آفتاب و استحمام بسیار و اجتناب از خوردن غذاهای سرد و معجونهای تند است.
32 - یكی از طرق مهم جلوگیری از صفرا خوردن چیزهای سرد و راحتی و آسایش و دیدار محبوب است.
33 - شخص مسافر لازم است در حین مسافرت آب غوره و آب سركه و زیتون خام بخورد.34 - بهترین آبها آب چشمه ایست كه سرچشمه اش از سمت شرق بیرون آید و سبك و سفید و شفاف باشد و سرچشمه ایست كه سرچشمه اش در كوه باشد و آب برف و تگرگ برای بدن مضر است ولی آب چاه اگر جریانش دائمی و طعمش شیرین.